Miasto Zlín w Czechach jako wzorcowe miasto przyfabryczne
Ciekawym miastem czeskim jest Zlín, położony na wschód od Brna i południe od Ostrawy. Tutaj powstała marka obuwnicza Bata. Tu również wybudowano przemysłowe miasto przyfabryczne.
Zlín na Morawach na początku XX wieku jest miejscem narodzin zakładu produkcji obuwia Tomasza Baty. Do małego miasteczka pracownicy musieli codziennie dojeżdżać. Bata wpadł na pomysł wybudowania miasta idealnego. Pracownicy mieli dzięki temu pracować lepiej. Wybudowane mieszkania i domy są proste, ale użyteczne.
Idea takich miast rozprzestrzeniła się następnie po świecie. W opisie w serwisie Bankier.pl czytamy: „Tak w latach 30., niedaleko Ontario, powstała Batawa – kanadyjska kalka czeskiego Zlina, będąca dziś częścią miasta Quinte West. To nie jedyny przykład nie tylko skopiowania Bata-miasta, ale i świadomej zabawy słowem, powstały bowiem m.in. Batanagar (Indie), Batatuba, Bataguassu czy Bataypora (Brazylia). Architekturę robotniczego miasta znaną z czeskiego miasteczka Zlin przeniesiono między innymi do Szwajcarii (Möhlin), Holandii, Anglii (East Tilbury) Egiptu i Kanady. W 1932 roku koncepcja idealnego miasta zawitała do Polski, do miasta Chełmek w Małopolsce. W pobliżu pierwszego w Polsce zmechanizowanego zakładu taśmowej produkcji obuwia i osiedla mieszkaniowego powstała szkoła, żłobek, korty tenisowe, biblioteka i cała infrastruktura – mała rolnicza wieś zamieniła się w miasto”